Olej do skrzyni biegów – jak go wybrać i co ile go wymieniać?

Porady

Dlaczego trzeba wymieniać olej w skrzyni biegów?

Jedną ze standardowych czynności serwisowych jest wymiana oleju silnikowego. Zazwyczaj nowy płyn wlewa się do jednostki napędowej co roku lub po przejechaniu od 10 000 do 15 000 km. Dlaczego olej do skrzyni biegów jest tak ważny?

O wymianie oleju do skrzyni biegów nie wspomina się tak często w kontekście obsługi samochodu, jak w przypadku oleju silnikowego. U niektórych użytkowników panuje nawet przekonanie, że płynu w przekładaniu w ogóle nie powinno się zamieniać na nowy.

Może to wynikać m.in. z faktu, że producenci w książkach serwisowych czasami zaznaczają, że wymiana oleju w skrzyni biegów nie jest konieczna przez „cały okres eksploatacji samochodu”. Jak można to rozumieć?

Wbrew pozorom, nie zawsze chodzi o to, że z fabrycznie zalanym olejem można jeździć przez kilkanaście lat. Okres eksploatacji może oznaczać czas do zakończenia gwarancji. Po tym czasie producent jest de facto zwolniony z odpowiedzialności za to, jak auto działa.

Olej do skrzyni biegów manualnej czy automatycznej zużywa się tak samo, jak każda inna chemia samochodowa. Na preparat smarny wpływa m.in. ciepło. Chociaż przekładnia nie nagrzewa się tak mocno, jak silnik, to jednak może osiągać wysoką temperaturę w trakcie pracy, co wynika z występowania tarcia.

Ponadto dodatki uszlachetniające olej do skrzyni biegów tracą swoje właściwości. Zmienia się też lepkość. Do tego dochodzi kwestia metalowych opiłków. Wprawdzie umieszczone w skrzyni magnesy będą wyłapywać drobiny, ale z czasem może ich się nagromadzić tyle, że warto będzie się ich permanentnie pozbyć.

Stary olej może sprawić, że skrzynia szybciej się zużyje. Elementy wewnątrz przekładni nie będą należycie smarowane i zaczną się o siebie ścierać. Skrzynia biegów nie będzie też tak dobrze chłodzona, jak w przypadku świeżego oleju. Może stać się podatna na korozję, a płynność jej pracy może się pogorszyć.

Wymiana jest też istotna ze względu na uzupełnienie poziomu oleju do przekładni. Brak płynu do smarowania może być jeszcze gorszy niż jazda ze starym olejem. Nie skorzystamy z rozwiązań, takich jak regenerator silnika. Przekładnia może ulec uszkodzeniu, a koszt jej naprawy lub wymiany może być liczony w tysiącach złotych.

Jak często wymieniać olej do skrzyni biegów?

Informacja o tym, kiedy wymienić olej w skrzyni biegów, powinna się znaleźć w książce serwisowej. Jeżeli producent nie uwzględnił takich danych lub nie mamy dostępu do książki, możemy trzymać się ogólnie przyjmowanych wytycznych.

Teraz dowiesz się, jak często wymieniać olej do skrzyni biegów. W przypadku manualnej skrzyni biegów zaleca się wymianę co ok. 80 000 – 100 000 km. Jeżeli chodzi o skrzynie automatyczne, interwały powinny być krótsze. Pierwszej wymiany powinno się dokonać po ok. 60 000 – 80 000 km, a kolejnych co 40 000 – 60 000 km.

Jeżeli dana skrzynia biegów nie cieszy się dobrą reputacją, warto skrócić wspomniane przebiegi. Dotyczy to zarówno skrzyń manualnych, jak i automatycznych. Szybszemu zużyciu oleju przekładniowego sprzyja intensywna eksploatacja, do której można zaliczyć nie tylko dynamiczną jazdę, ale też częste poruszanie się po mieście czy holowanie przyczep.

Jaki olej do skrzyni biegów wybrać? Czy warto kupić zamiennik?

Dobranie oleju do skrzyni biegów nie jest tak łatwy, jak w przypadku płynu silnikowego. Co trzeba wziąć pod uwagę?

Kierować możemy się m.in. klasą jakości API oraz lepkością SAE. O tym, jak czytać tego typu kody piszemy więcej w artykule Oznaczenia oleju silnikowego – jak je czytać i jakie są rodzaje, o których trzeba wiedzieć? Jak dobrać odpowiedni olej silnikowy?.

Co istotne, dany olej nie musi mieć koniecznie takich samych API lub SAE, jak zalecane. Kluczową informacją jest norma producenta, określająca dopasowanie płynu do konkretnego typu skrzyni biegów. Może dojść do sytuacji, że dwa oleje będą miały całkiem inne klasy, a będą nadawać się do tej samej przekładni.

Z tego względu bezpiecznym rozwiązaniem jest wlanie oleju OEM, czyli oryginalnego i zalecanego w książce serwisowej. Nie ma przeszkód, żeby skorzystać z zamiennika. W takim wypadku dobrze jest się posłużyć katalogiem olejów i sprawdzić, jaki produkt odpowiada normie dla danej skrzyni.

Skrzynia biegów

Olej w automatycznej skrzyni biegów a manualnej – czy są jakieś różnice?

Olej do skrzyni automatycznej może się różnić pod względem właściwości w porównaniu do płynu do przekładni manualnej. Mogą się charakteryzować np. niższą lepkością. Specyfika automatu może wymagać, żeby płyn zapewniał lepszą ochronę i chłodzenie niż w wypadku przekładki manualnej.

Olej do skrzyni automatycznej ma oznaczenie ATF (ang. Automatic Transmission Fluid). Bez względu na to, jaką mamy przekładnię, trzeba trzymać się norm producenta samochodu. Zdarzają się przypadki, że olej ATF jest zalecany do danej skrzyni manualnej.

Czy można wymienić olej do skrzyni biegów we własnym zakresie?

Tak, samo, jak w przypadku oleju silnikowego, również olej w skrzyni biegów możemy wymienić na własną rękę. Nie zawsze jednak warto decydować się na takie działanie.

Nie w każdym przypadku będziemy mieć łatwy dostęp do korka spustowego. Może go nawet w ogóle nie być. Ponadto może istnieć konieczność demontażu miski olejowej oraz wymiany filtra. Będziemy musieli także zadbać o utylizację zużytego oleju, nie możemy go bowiem wylać do kanalizacji.

Kolejną kwestią jest to, że przy tzw. metodzie statycznej, czyli grawitacyjnym spuszczaniu oleju z przekładni, niejednokrotnie nie uda nam się pozbyć całego płynu. W skrzyniach automatycznych nawet połowa starego oleju może zostać wewnątrz konstrukcji.

Wygodniejszą opcją jest skorzystanie z usługi wymiany płynu do skrzyni biegów. Serwis może wykonać wymianę metodą dynamiczną. W procesie tym wykorzystywane jest urządzenie, które odsysa zużyty olej przekładniowy.

Ile kosztuje wymiana oleju do skrzyni biegów?

Cena wymiany oleju przekładniowego może być bardzo różna. Wiele zależy od konstrukcji przekładni oraz zakresu działań, jakie trzeba wykonać, żeby można było pozbyć się starego oleju.

Jeżeli mechanicy będą mieli łatwy dostęp do przekładni, to koszt roboczogodziny będzie podobny, jak w przypadku wymiany oleju silnikowego. Zapłacimy w przybliżeniu 150-300 zł. Metoda dynamiczna może być droższa, jej cena może wynosić od 300 do 700 zł.

Koszt wymiany oleju w skrzyni automatycznej będzie prawdopodobnie spory. Za taką usługę warsztaty życzą sobie nawet ponad 1000 zł. Do tego dochodzi jeszcze sam olej. Cena za litr może wynosić od 40 do nawet 200 zł.